Er is een dunne lijn tussen plezier hebben en jezelf langzaam kapotmaken. Veel mensen halen die twee door elkaar. Ze zeggen dat ze “gewoon van het leven willen genieten”, maar vaak bedoelen ze eigenlijk: ik wil even niet aan de gevolgen denken.
Echt plezier is licht. Het geeft je energie, ruimte en ontspanning. Achteraf voel je je beter, scherper en blijer. Maar zelfsabotage vermomt zich graag als ‘plezier’. Het is dat derde glas wijn terwijl je morgen vroeg op moet. Nog een aflevering, nog een sigaret, nog een impulsieve aankoop. In het moment voelt het als vrijheid, maar later ben je de klos als je zo doorgaat.
Wat veel mensen vergeten: plezier komt niet per se zonder discipline. Sterker nog, de meest bevredigende vorm van plezier ontstaat juist door discipline. Denk aan de vreugde van een getraind lichaam. Hoe goed een heldere geest voelt. De voldoening van iets afmaken dat je al zo lang uitstelt.
Dat is plezier met een langdurige nasmaak in plaats van een kater…
Zelfsabotage is uitgestelde pijn vermomd als kort geluk. Je weet dat het niet slim is, maar je rationaliseert:
- “Ik heb het verdiend.”
- “Morgen begin ik opnieuw, nog één keer kan geen kwaad.”
- “Mijn opa rookte zijn hele leven en werd ook 85.”
Ondertussen bouw je langzaam een muur tussen wie je bent en wie je zou kunnen zijn. Of, als je je lichaam als fundament neemt: je breekt het af in plaats van het op te bouwen. Je maakt het zwakker in plaats van sterker. Verdovend in plaats van zuiverend.
Het lastige is dat plezier en sabotage vaak op elkaar lijken. Ze dragen hetzelfde masker. Het verschil zit in wat erna komt. Maakt het je beter, of breekt het je? Maakt het je scherper, of juist waziger? Helpt het je groeien, of laat het je vluchten?
Het echte volwassen worden is leren onderscheiden wat je tijdelijk verdooft van wat je duurzaam vervult. En daarvoor is eerlijkheid nodig.
Niet met anderen, maar met jezelf.
Het is makkelijk om te zeggen dat je van het leven wilt genieten, tot je beseft dat echt genieten begint wanneer je stopt met jezelf ondermijnen. Of tot het moment dat je je niet goed voelt en de arts zegt dat je ongeneeslijk ziek bent.
Ik zou het mezelf niet vergeven.
Maar goed, we “hebben toch gewoon plezier”? We “nemen gewoon even pauze”, ontspannen. Even bijkomen van al dat harde werken, of simpelweg de stress niet voelen. Juist dat niet willen voelen maakt alles erger.
Biologisch gezien hebben we een immuunsysteem, maar dat rechtvaardigt niet dat we van alles aan gif in ons stoppen. Toch doen velen het.
Volledig “clean” leven is in deze cultuur bijna onmogelijk, maar we kunnen wel beter. Het enige wat we hebben is dit lichaam. Deze hersenen. Deze zintuigen. En elkaar.
Laten we het beter doen.