Je kent het vast wel. Je hebt een discussie (of zelfs een ruzie) met je partner en je krijgt iets naar je hoofd geslingerd als:

"Door jou voel ik me zo verdrietig!"
"Jij laat me altijd zo onzeker voelen!"
"Door wat jij doet voel ik me niet gewaardeerd!"

Klinkt dat bekend voor je?

Misschien doe of heb je dit zelf gedaan. Misschien is het je partner die dit bij doet of heeft gedaan. Hoe dat komt?

In relaties hebben we aangeleerd dat onze gevoelens worden veroorzaakt door de ander. Als onze partner lief is, voelen we ons gelukkig. Als die afstandelijk doet, voelen we ons onzeker. Als die iets kwetsends zegt, voelen we ons boos of misschien verdrietig. We hebben het gevoel dat onze emoties een logisch gevolg zijn van het gedrag van de ander.

Maar is dat echt zo?

De Verslaving Aan Bevestiging

Wat hier gebeurt is eigenlijk een subtiele verslaving waar bijna niemand zich bewust van is. Het gaat hier om de afhankelijkheid van onze partner voor onze eigenwaarde.

We zoeken in onze relatie een soort spiegel die ons vertelt dat we goed genoeg zijn, dat we geliefd worden, dat we ertoe doen, en die onze angsten toedekt. Zolang onze partner ons die bevestiging geeft voelen we ons goed. Het ego kan zich dan pas ontspannen. Echter, zodra dat wegvalt, verkrampt het ego onmiddellijk en ervaar je allerlei emoties die je liever niet voelt.

En wat doen we dan? We wijzen naar de ander.

"Door jou voel ik me zo!"

Onze gevoelens lijken dan net knoppen waar de partner op kan drukken waardoor er het een en ander getriggerd wordt. Dat is een illusie, natuurlijk.

De Oude Pijn In Onszelf

Wat er werkelijk gebeurt, is dat een oude pijn in onszelf wordt opgeroepen. "Oude pijn?" Hoor ik je denken. Ja, inderdaad. Wat ik daarmee bedoel, is een bepaalde diepere, onbewuste overtuiging. Emoties die we in onze jeugd hebben opgedaan en die vandaag de dag nog steeds invloed hebben op hoe we reageren in relaties

Dit zijn vaak gevoelens van afwijzing, onzekerheid of niet-goed-genoeg-zijn, die we als kind hebben ervaren en die we – zonder dat we het doorhebben – meenemen in onze volwassen relaties.

Bijvoorbeeld, als je als kind niet altijd de bevestiging kreeg dat je goed genoeg was, kun je nu in een relatie extreem gevoelig zijn voor afstandelijk gedrag van je partner. Niet omdat die partner iets fundamenteels verkeerd doet, maar omdat het een oude angst in jou raakt: "Zie je wel, ik ben niet de moeite waard!".

Of als je ouders liefde koppelden aan prestaties, kun je je in een relatie snel onzeker voelen als je partner niet enthousiast reageert op wat je doet. Het raakt dan een oude overtuiging: "Ik moet altijd iets presteren om liefde te verdienen…"

En dan hebben we ook nog het scenario dat iemand als kind vaak werd bekritiseerd. Dan kan een opmerking van je partner je enorm raken natuurlijk, ook al was het misschien niet eens negatief bedoeld. De pijn die dan opkomt gaat dan niet over de opmerking zelf, maar over de oude wond: "Ik ben niet goed genoeg zoals ik ben."

Wat er dus écht gebeurt als we zeggen "Door jou voel ik me zo!" is dat onze partner onbedoeld op een knop drukt die verbonden is met deze oude, onverwerkte gevoelens. De emotie die we ervaren lijkt dan het gevolg van hun gedrag, terwijl het eigenlijk een reflectie is van iets dat al in ons zat.

Als we dat eenmaal doorzien, kunnen we stoppen met de ander verantwoordelijk maken voor onze gevoelens en in plaats daarvan nieuwsgierig worden naar onszelf. Maar wat de meeste mensen normaliter doen, is proberen om deze pijnlijke gevoelens te vermijden met afleiding, prestaties, goedkeuring van anderen – of in dit geval: met de liefde van onze partner. Het verzet ertegen is precies wat het in stand houdt.

De Illusie Van Oorzaak en Gevolg

Het idee dat onze partner verantwoordelijk is voor onze emoties, is net zo misleidend als denken dat een spiegel verantwoordelijk is voor je reflectie.

"Maar dat is de spiegel toch ook?"

Weer een gedachte die ik je hoor denken. En dat is een interessante. Een spiegel toont inderdaad je reflectie, maar veroorzaakt die niet. De spiegel verandert helemaal niets aan hoe je eruitziet. Hij laat alleen zien wat er al is…

Op dezelfde manier is je partner niet de oorzaak van je emoties, maar een spiegel die laat zien wat er al in je leeft. Als jij je bijvoorbeeld onzeker voelt doordat je partner minder aandacht geeft, dan lijkt het alsof die onzekerheid door je partner wordt veroorzaakt. Maar in werkelijkheid was die onzekerheid er al—je partner raakt alleen een gevoel dat al in je zat.

Als je blij bent met wat je in de spiegel ziet geef je de spiegel daar ook geen credit voor, toch? Maar als je iets ziet wat je niet bevalt, geef je de spiegel (of in dit geval je partner) vaak wel de schuld. Het echte werk ligt dus niet bij het veranderen van de spiegel want dat zou niets oplossen. Het echte werk ligt bij het onderzoeken waarom die reflectie je raakt.

Het verschil zit dus in veroorzaken vs. weerspiegelen. Je partner laat iets in jou zien, maar is daar niet de bron van. Dat betekent ook dat, als je wilt veranderen hoe je je voelt, het weinig zin heeft om de spiegel (je partner) te willen aanpassen. Je zult naar binnen moeten kijken. Mensen die dit niet begrijpen blijven tegen de spiegel schreeuwen: "Waarom laat jij me zo lelijk voelen?!"

Elke keer dat je je gekwetst voelt door je partner, stel jezelf eens deze vraag:

"Wat raakt dit in mij dat al in mij zat?"

In plaats van te proberen de ander te veranderen, kunnen we deze momenten gebruiken als een kans om ons eigen hechtingspatroon, onze angsten en onze niet-doorziene pijn te doorzien. Hoe minder we onze partner verantwoordelijk maken voor onze emoties, hoe vrijer we worden in de relatie. En hoe vrijer we zijn, hoe meer liefde er overblijft…

Dus de volgende keer dat je jezelf betrapt op de gedachte "Ik voel me zo door jou!"… wees eens nieuwsgierig. Kijk naar binnen. En ontdek hoe je jezelf kunt bevrijden uit deze illusie.